پنجره استین گلس شناخته شده ترین سازه ی استین گلس در بین مردم خصوصا در ایران می باشد.

گاه آن را با پنجره های “ارسی” یا هنر گره چینی اشتباه می گیرند.

اما حقیقت این است که تفاوت های زیادی بین استین گلس و گره چینی وجود دارد که در همین مقاله به آن خواهیم پرداخت.

پنجره مهمترین عنصر در تهویه و ورود نور به داخل محیط است و از حیث زیبایی نیز دارای اهمیت است.

پنجره ها از نظر جنس، چگونگی باز شدن و اندازه به انواع مختلفی تقسیم می شوند.

اهمیت پنجره ها و انواع آن

پنجره ها یکی از عناصر دکوراسیون داخلی و خارجی هستند.

پس زیبایی آن از دو جنبه اهمیت دارد.

به دلیل نقشی که در هدایت نور به داخل دارند به طور معمول از جنس شیشه ساخته می شوند.

شیشه های رفلکس به علت خاصیتی که در اثر نداشتن دید به محیط  داخل دارند، بیشتر در ساختمان های مسکونی (به ویژه در ایران) استفاده می شوند و برای جلوگیری از هدر رفت انرژی معمولا به صورت دوجداره به کار می روند.

پنجره ها انواع مختلفی دارند که هر کدام به نسبت نیاز می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

• پنجره های لولایی: مرسوم ترین نوع پنجره همین نوع است و از قدیم هم بسیار رایج بوده است.
• پنجره کشویی: این نوع پنجره همانطور که از اسمش پیداست به صورت کشویی باز و بسته می شود و این مزیت را دارد که در هنگام باز و بسته شدن به وسایل منزل یا افراد برخورد نکند.
• پنجره قیفی (جهشی): جدیدترین نوع پنجره همین نوع است که به علت زیبایی و استفاده ی آسانی که دارد بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.این نوع پنجره همچنین جریان هوا را به خوبی وارد منزل می کند.

پنجره های استیند گلس از دیرباز تا امروز

حدود 800 سال پیش در اروپا ،اولین پنجره ها با تکنیک استین گلس و به منظور استفاده در کلیسا ساخته شد.

پنجره های استین گلس در آن دوران بیشتر با طرح تمثال های مقدس ساخته می شد.

نمونه هایی از تمثال حضرت مسیح و حضرت مریم هنوز هم از آن دوران در کلیساها به یادگار مانده است.

از آن دوران تا کنون این هنر دستخوش تغیرات شده است.

پیشرفت چشمگیری در کیفیک فنی این تکنیک و طرح های ساخت حاصل شده است.

قرن ها پیش این هنر مختص کلیسا ها بود ولی امروز این هنر هیچ حد و مرزی نمی شناسد و قابلیت استفاده در هر مکان و به هر شکلی را دارد.

امروز این هنر فقط مختص ساخت پنجره نیست و قابلیت ساخت گنبدهای استین گلس، نورگیر استین گلس و درهای استین گلس نیز وجود دارد که توضیح بیشتر در موردشان از حوصله ی این بحث خارج است.

چرا پنجره استین گلس؟

پنجره محل ورود نور به داخل فضا و نقطه ی تلاقی دکوراسیون داخلی و خارجی است.

زیبایی پنجره بر نمای سازه تأثیر می گذارد و مارا برآن می دارد که اگر می خواهیم ساختمانی با نمای زیبا داشته باشیم به دنبال پنجره های زیبا باشیم.

هنر استین گلس متشکل از تکه های شیشه رنگی و شیشه منقوش است که با فلزهای شیار دار لدکیم (lead came) کنار هم قرار می گیرند و تشکیل یک پنل یکپارچه را می دهد که می تواند هر نقش و طرحی را در خود داشته باشد.

این پنل شیشه ای توسط دو قطعه ی یکپارچه از شیشه ی شفاف که در دو طرف آن قرار می گیرد، پوشش داده می شود و به این صورت مقاومت کافی را در مقابل ضربه های احتمالی را خواهد داشت.

این پنل ها با قرار گرفتن در قاب پنجره، یک پنجره ی استین گلس را تشکیل می دهد که با عبور نور از آن، بیننده شاهد یک طرح یکپارچه از رنگ در فضای داخلی خواهد بود.

این هنر با سابقه می تواند بنا به سلیقه مخاطب، هر نقش و طرحی را در دل خود جای دهد و با توجه به معماری فضا، خود را با معماری کلی مطابقت دهد.

تفاوت ها و شباهت های استین گلس و گره چینی

گره چینی به هنری متشکل از قطعات برش خورده چوب و شیشه‌های رنگی در اشکال مختلف و متعدد الاجرا و وحدتگرای هندسی که به‌طور هماهنگ در یک کادر مشخص و تکرار شونده در کنار هم قرار گرفته باشند گفته می‌شود.

در واقع هندسه نقوش و گره کشی جزء جدانشدنی این هنر به حساب می‌آید این هنر در ساخت درهایی استفاده شد که بعدا به “ارسی” معروف شدند.

اما هنر استین گلس از دل کلیساهای اروپا در دوره ی گوتیک زاده شد و با گذر زمان دستخوش تغییراتی از لحاظ فنی و طراحی شده است.

در این هنر شما شاهد تلفیق فلزات(معمولا قلع و سرب)  در نقش نگه دارنده و شیشه های رنگی هستید که از نظر طرح هیچ محدودیتی ندارد و الزامی برای ایجاد تکرار اشکال هندسی مشخص در آن وجود ندارد.

البته با توجه به اینکه جغرافیای این دو هنر فاصله ی زیادی از هم دارند اما شباهت هایی بین آنها دیده می شود که در نوع خود جالب به نظر می رسد.

اولین شباهت استفاده از شیشه های رنگی به عنوان متریال اصلی ست.

دومین شباهت این که هر دوی این هنر ها برای اولین بار در اماکن مذهبی مورد استفاده قرار گرفتند. (استین گلس در کلیسا و گره چینی در مسجد)

پنجره های استین گلس در ایران

این هنر که اولین بار با برند آرچی تاج در ایران شناخته شد، مراحل رشد خود را پشت سر می گذارد و هنوز به عنوان هنری نوپا در ایران شناخته می شود.

پنجره های استین گلس در بین معماران ایرانی جای خود را باز کرده است و هر روز به تعداد طرفدارانش افزوده می شود.

این هنر همچنان هنری لوکس محسوب می شود و مخاطبان را غافلگیر خواهد کرد.

برای دیدن نمونه هایی از پنجره های استین گلس آرچی تاج به اینجا وارد شوید.