“کوشک” یا “عمارت کلاه فرنگی” به سازه ای گفته می‌شود که در فضای باز و مشجر قرار دارد و تمام یا برخی اطراف آن باز است. این نوع معماری سلطنتی در ایران، امپراطوری عثمانی و شبه قاره هند دیده می‌شود. همچنین واژه “کیوسک” به معنای باجه فروش، واژه ای است که از فرانسوی وارد فارسی شده و در اصل از واژه‌ی “کوشک” در فارسی استخراج شده است. این سازه که در فاصله‌ی کمی از سازه‌ی اصلی یا روی بام آن قرار دارد از دیرباز تا کنون جایگاه خود را در معماری حفظ کرده و گویی ارتباطی میان آرامش و لذت و مورد استفاده‌ی چنین سازه ای به چشم می‌خورد.
دلایل ساخت کوشک ها:
1. نیاز به فضایی برای ایجاد حس آرامش و لذت
از آنجا که دور بودن از طبیعت و زندگی آپارتمان نشینی به ویژه در شهرهای بزرگ یکی از معضلات جدی در جوامع امروزی تلقی می‌شود، نیاز به ساخت فضایی برای ایجاد آرامش و استراحت که می‌تواند منظره ای چشم نواز هم داشته باشد بیش از پیش حس می‌شود. کوشک به عنوان فضایی که این امکانات را به کاربر می‌دهد در معماری شناخته می‌شود.
2. ایجاد فضایی خصوصی تر از سازه‌ی اصلی
کوشک‌ها که معمولاً به عنوان سازه ای فرعی در کنار سازه‌ی اصلی ساخته می‌شوند فضایی به نسبت خصوصی تر را برای کاربر یا کاربران ایجاد می‌کند که می‌تواند استفاده‌های متنوعی داشته باشد.
3. پاسخ به نیاز زیبایی شناسی بیننده
کوشک به عنوان سازه ای مستقل از سازه‌ی اصلی می‌تواند نمای خارجی و داخلی ساختمان را تحت تاثیر قرار دهد.و این فرصت را به معمار می‌دهد که با المان‌های بیشتری بر معماری کلی بنا تاثیر بگذارد.
انواع گنبد کوشک:
کوشک‌ها معمولاً دارای سقف گنبدی شکل هستند و در ساخت این سقف‌ها از طرح‌ها و مواد گوناگونی استفاده می‌شود.
گچ بری: می‌توان گفت پر کاربردترین نوع از معماری داخلی گنبد کوشک همین نوع است که در ایران نیز بسیار رایج بوده و هست.
کاشی کاری: این نوع از گنبد کوشک بیشتر در معماری دوره صفویه به چشم می‌خورد. کاشی کاری‌های این دوره معمولاً با رنگ آبی و فیروزه ای در ذهن ایرانی‌ها حک شده است.
آیینه کاری: این هنر به نسبت دو گونه‌ی قبلی جدیدتر است و نمونه هایی ازآن را در معماری معاصر می‌توان دید. کوشک‌ها و شاه نشین‌های موجود در محوطه حرم امام رضا (ع) معمولاً مزین به این هنر هستند.
استین گلس: این هنر را به جرات می‌توان مدرن ترین نوع معماری گنبد کوشک نامید. این طرح نوین که توسط گروه مهندسی آرچی تاج برای اولین بار در ایران اجرایی شد، انقلابی در طراحی و ساخت این نوع خاص از گنبد‌ها بود.
ویژگی‌های کوشک با گنبد استین گلس:
تلالو نور خورشید با عبور از شیشه‌های منقوش و شیشه‌های رنگی تراش خورده، طیف رنگ زیبایی در فضای کوشک به وجود می‌آورد و باعث آرامش و زیبایی محیط کوشک می‌شود. شیشه‌های رنگی به علت ویژگی خاصی که دراثر عبور نور خورشید از خود نشان می‌دهند می‌توانند در نزدیک کردن انسان به طبیعت موثر باشند. کاربر از طرفی با فرشی از نور و رنگ در کف و دیوارهای احتمالی کوشک روبه رو ست و از طرف دیگر چشم انداز زیبای آسمان در یک روز ابری یا آفتابی را از دست نخواهد داد.
حال تصور کنید کوشک در مجاورت یک استخر یا آبنما ساخته شده باشد و گنبد استین گلس بر بام این بنا قرار گرفته باشد. نوری که به سطح آب برخورد می‌کند در اثر شکست به گنبد استین گلس منعکس می‌شود و بازتاب آن از داخل بنا به چشم کاربر می‌رسد.حال شما با فرشی از رنگ روبرو هستید که با حرکت مواج آب در کف کوشک به رقص درمی آید و منظره ای چشم نواز را در محیط خلق می‌کند. این تنها یکی از جلوه‌های این هنر ارزشمند در طراحی کوشک با گنبد استین گلس می‌باشد.
گروه مهندسی و هنربنیان آرچی تاج با بیش از 15 سال تجربه‌ی علمی و عملی در زمینه‌ی طراحی گنبدهای استین گلس، مفتخر است که به عنوان اولین تولید کننده‌ی گنبدهای استین گلس در ایران ایده‌ها و طرح‌های متنوعی برای اجرا در چنین فضاهایی دارد که نمونه‌ای از آن را می‌توانید در اینجا ببینید.
