همانطور که از نام معماری داخلی سنتی هم پیداست جز ایده های خاص و کاملا متفاوت می باشد با طراحی دکوراسیون داخلی امروزی و مدرن که از نظر صاحبان هنر جزو بی نقص ترین طراحی های می باشد که بدون هیچگونه ابزار پیشرفته ایی می توان تمام این ریزکاری ها را ساخت طوری که طراحان آینده هم از آن الهام بگیرند. در معماری سنتی تمام هم و غم طراحان به داخل خانه معطوف است به نمای خانه چندان اهمیتی برایشان ندارد.
یکی از متنوع ترین و پرکاربردترین قسمت های خانه اندرونی آن بود که افراد خانواده در آن احساس خستگی و تکراری نداشته باشند. ورودی حیاط هیچ راهی جز راهروی ورودی نداشت که آن هم پیچ و تاب می خورد تا ساکنان خانه از چشم نامحرم دور باشند. همین باعث شد تا معماری خانه های سنتی ایرانی را به عنوان معماری دورنگرا بشناسند.
در یک خانه سنتی اتاق های آن براساس اهمیت و کاربردی که داشتند دور تا دور حیاط چیده می شدند. به این صورت که اتاق های تابستان نشین معمولا در ضلع جنوبی ساخته می شدند تا در طول روزهای تابستان کمتر در معرض آفتاب باشند و اتاق های زمستان نشین دقیقا روبروی اتاق های تابستانی بودند تا در طول روزهای زمستانی بیشترین آفتاب به آنها بتابد. و فضاهای دیگر خانه مانند انبار، آشپزخانه و اصطبل در ردیف دوم پشت اتاق ها ساخته می شدند.
در خانه های ایرانی زمانی که بروی شما باز می شود شما در وسط یک فضای سرپوشیده ایی قرا میگرید که به اصطلاح به آنجا هشتی گفته می شود. گاهی اوقات جلوی شما یک راهروی با زاویه ی 90 درجه همراه با شیب کم در مقابلات قرار می گرفت، اگر غریبه بودی در انتهای این راهرو به بیرون خانه راهنمایی می شدی اما اگر محرم ساکنان خانه بودید مستقیما به اندرونی خانه دعوت می شدید.
خانه ها و حیاط های بزرگ خانه های قدیمی همیشه طوری ساخته می شدند که در بهترین جهت تابش نور خورشید قرار داشته باشند، در مقابل از بادها و طوفان های منطقه ایی در امان باشند و در جهت بادهای مطبوع قرار داشته باشند.
در مناطق کویری حیاط خانه ها حداقل نیم متر پایین تر از سطح کوچه بود. در برخی خانه وسط حیاط اصلی یک حیاط عمیق تر به نام “گودال باغچه” قرار می گرفت. در معماری سنتی تمام تمهیدات یاد شده صرفا برای عمیق کردن حیاط و سایه گیر بودن و خنک شدن خانه بوده است.
مرتبط : طراحی داخلی منزل به سبک سنتی
تفکیک فضاهای مردانه و زنانه در خانه های ایرانی از همان دم در شروع می شد. اگر مهمان زن بود حلقه در را با صدای زیر می زد تا خانم خانه در را برایش باز کند و اگر مهمان مرد بود کوبه مردانه را می زد تا مرد صاحبخانه برای خوشامد گویی جلوی در بیایید.
مرتبط : درهای ورودی زیبا چگونه بر فضا تاثیر می گذارند؟
برای دیوار اتاق های ایرانی از نقاشی روی دیوار و گچ کاری های روی آن استفاده می کردند همچنین از فرش لچک ترنج و پشتی های دستبافی که بانوی خانه در اتاق می چید برای دیزایین استفاده می کردند. در آن زمان ها خانه اغنیایی شهر اتاق هایشان مناسب هر فصل طراحی می شدند به عنوان مثال اتاق بیشتر در فصل زمستان مورد استفاده قرار می گرفت.
این را از روی سقف کوتاه اتاق می شد حدس زد. برای گرم شدن زودتر اتاق های زمستان نشین و صرفه هزینه کمتر اتاق را جمع وجورتر با سقف های کوتاه میسازند، برخلافف این اتاق ها اتاق های تابستان نشین وسیع تر و مرتفع تر بودند.
در گذشته پدر بزرگ ها و مادربزرگ ها می گفتند مطبخ اما امروزه ماها می گوییم آشپزخانه. عمدتا مطبخ ها را پشت اتاق های اصلی می ساختند و تنها راه دسترسی مطبخ به نور از طریق سوراخ های روی سقف بوده است.
مرتبط : آشنایی با سبک های مختلف آشپزخانه
بعد از گذشته کمی از صبح و با بالا آمدن خورشید در آسمان و تابیدن اولین اشعه های آفتاب اتاق ارسی را پر از لکه های رنگی نور می شده است، کم کم لکه ها تا انتهای دیوارها و طاقچه ها بالا می رفتند. پنجره های بزرگ تمام دیوار رو به حیاط را می گرفتند درو پنجره سازها این پنجره ها را فقط بخاطر زیبایی نمی ساختند بلکه پنجره ها را به اشکال کوچک هندسی تقسیم می کردند تا فقط بخشی از نور آفتاب از شیشه های رنگی عبور کند. این روش افتاب گرم مناطق کویری را ملایم تر و قابل تحمل تر می کرده.
حوض پر از آب در وسط حیاط یک سیستم تهویه مطبوع در خانه های ایرانی می ساخت که یکی از بادگیرهای منحصر به فرد خانه ای ایرانی محسوب میشده. بادگیرها را یه گونه ایی می ساختند که با وزش باد و گذشتن از دریچه ها مکش ایجاد می شده. تا داخل اتاق ها نیز کانال های هوا کشیده شده بودند که هوای داخل اتاق را به داخل کشیده و از طریقه دهانه ها به بیرون می فرستادند.
هوایی که خارج شده جایگزین آن هوایی بود که از داخل حیاط از روی حوض و از لابه لای درختان و گل ها عبور کرده و به داخل اتاق آمده و هوای اتاق را خنک و خوشبو می کرده.
در خانه های سنتی حیاط قلب خانه به حساب می آمده. اتاق های خانه دور تا دور حیاط ساخته می شدند و نور، هوا و چشم انداز خود را از حیاط می گرفتند. در خانه ها اعیانی قدیم 3 نوع حیاط وجود داشته است، حیاط های بسیار کوچکی به آنها حیاط نارجستانی میگفته اند و آنقدر کوچک بودند که می توانستند در زمستان سقف آن را بپوشانند،
و حیاط بیرونی که تقریبا عمومی بوده و از آنجا برای برگذاری جشن ها و مناسبت های مختلفشان استفاده میکردند و در آخر حیاط اندرونی که بسیار بزرگ و سرسبز بوده و حکم باغ را در خانه های ایرانی قدیمی داشته است.
مرتبط : قواعد مهم در دکوراسیون داخلی که مهم است آن ها را رعایت کنیم
در گذشته شهرها بالای شهر و پایین شهر نداشتند و خانه فقرا و اغنیا در یک کوچه قرار داشت. نمای تمام خانه ها نیز کاهگل بود و از روی نمای خانه ها نیز نمی شد تشخیص داد صاحبخانه فقیر است یا غنی. تنها نشانه ایی که مال و اموال صاحبخانه را نشان می داد سردرهای تزئین شده و مجلل خانه ها بوده است.
یکی دیگر از تمهیداتی که معماری سنتی برای گذاندن تابستان ها گرم مناطق کویری به مردم پشنهاد می کرده این بوده که حوضخانه هایی را در زیر سقف ایجاد نمایند تا افراد خانواده در آنجا دورهم جمع شوند و روزهای تابستان را بگذرانند. در این تجمع ها هم قلیان و شربت و فالوده جزء پایه ثابت ها بوده اند.
در بسیاری مواقع زیرزمین خانه ها را به حوضخانه تبدیل کرده و بادگیرها را نیز در آنجا ایجاد می کرده اند. باد در فضای زیرزمین از روی ب در جریان می گذشته و زیرزمین را به یک یخچال تمام عیار تبدیل می کرده است.
برای سازگاری با شرایط اقلیمی معماری سنتی و بومی ایرانی به وجود امده است به همین علت نوآوری و خلاقیت های فراوانی در آن به کار رفته است.
قنات ها، یخچال ها، بادگیرها و مخازن آب از مهمترین نمونه های معماری پایدار سنتی در گذشته بوده اشت.
از مهمترین ویژگی های بنیادین معماری ایرانی در گذشته می توان به موارد زیر اشاره کرد:
همچنین در معماری سنتی ایرانی نور طبیعی یکی از عوامل کلیدی به حساب می آمده که بیشتر معماران آن زمان به آن بسیار توجه می کردند.
مهمترین تزیینات بین فضاهای داخلی و خارجی درها و پنجرها بودند درب بناها در گذشته بیشتر از جنس چوب بوده و هنر دست منبت کاران و فلزکاران آن زمان بوده است.
در گذشته درهای منبت کاری شده و کنده کاری شده به همراه کلون های فلزی جایگاه و اهمیت بنا را مشخص می کردند. نقوشی که هنرمندان روی درها ایجاد می کرده اند نماد تفکر و فرهنگ ایرانی بوده اند. و یکی از مهمترین نقش ها که روی درها وجود داشته نقش خورشید بود که علامت روشنی و برکت و سلامتی برای صاحبخانه و ساکنانش است.
پنجره نیز به عنوان اشاعه دهندگان نور و روشنی به داخل فضای خانه می باشد و اکثرا از چوب و گره چینی می باشند. و عمدتا با شیشه های رنگی، رنگین کمانی از نور را در فضای داخلی منازل ایجاد می کنند.
گروه دکوراسیون آرچی تاج سعی دارد با مقالاتی که در زمینه های مختلف دکوراسیون در اختیار شما قرار می دهد اطلاعاتی را به شما بدهد و کارشناسان ما نیز برای یاری رساندن به شما آماده خدمت می باشند.
مرتبط : دکوراسیون ایرانی
